ΕΙΣΗΓΗΣΗ
του Δημάρχου Ηρακλείου κ.Γιάννη Κουράκη στο Περιφερειακό Συμβούλιο για το θέμα του Ρυθμιστικού Σχεδίου Ηρακλείου.

Η σημασία του χωροταξικού σχεδιασμού σε όλες τις προηγμένες κοινωνίες είναι ιδιαίτερα σημαντική, αφού συνδέεται άμεσα με τη σωστή και ορθολογική ανάπτυξη ενός τόπου. Αυτή η αναγκαιότητα καθίσταται περισσότερο επιτακτική σήμερα εξαιτίας των ραγδαίων κλιματολογικών αλλαγών που απαιτούν αυτός ο σχεδιασμός να είναι περισσότερο λεπτομερειακός και φιλικός στον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Γι αυτό πλέον ο χωροταξικός Σχεδιασμός στην Ε.Ε. δεν είναι μόνο υπόθεση των κρατών μελών, αλλά έχει λόγο η ίδια η Ε.Ε. που καταρτίζει τον Ευρωπαϊκό Χωροταξικό Σχεδιασμό. Ένα πλαίσιο δηλαδή κανόνων, οδηγιών και κατευθύνσεων το οποίο τα κράτη μέλη έχουν ως οδηγό στη σύνταξη του δικού τους Χωροταξικού Σχεδίου.
Για τη χώρα μας, το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο έχει συνταχθεί εδώ και 2-3 χρόνια, δυστυχώς όμως, όπως και άλλα σοβαρά θέματα που έχουν σχέση με το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής, δεν έχει εγκριθεί από τις αρμόδιες αρχές. Και αυτό αποτελεί σοβαρή εκκρεμότητα που πρέπει να τακτοποιηθεί σύντομα, διότι ο εθνικός χωροταξικός σχεδιασμός αποτελεί το πλαίσιο πάνω στο οποίο στηρίζονται τα Χωροταξικά Σχέδια των Περιφερειών. Δηλαδή αρχίζοντας από το ανώτερο χωροταξικό επίπεδο, που είναι το χωροταξικό σχέδιο της Ε.Ε, έχουμε το Εθνικό Χωροταξικό, το χωροταξικό των περιφερειών, τα ρυθμιστικά σχέδια, το ΓΠΣ και τέλος τις επί μέρους πολεοδομικές μελέτες μέσα στο ΓΠΣ.
Για την Κρήτη, συγκεκριμένα, υπάρχει ήδη εγκεκριμένο χωροταξικό που αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα και όχι μόνο επιτρέπει αλλά καθιστά δυνατή τη σύνταξη και προώθηση του Ρυθμιστικού Σχεδίου Ηρακλείου, αφού αυτό αποτελεί προϋπόθεση για τα ρυθμιστικά επί μέρους περιοχών. Η άμεση προώθηση του ρυθμιστικού σχεδίου αποτελεί για το Ηράκλειο και επείγουσα αναγκαιότητα διότι έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία αναθεώρησης του ΓΠΣ με σχετική απόφαση του Δ.Σ.

Γι αυτούς τους λόγους θεωρούμε ότι η κατάρτιση και έγκριση του ρυθμιστικού σχεδίου είναι επιτακτική ανάγκη για την ορθολογική ανάπτυξη της περιοχής γύρω από το κέντρο της πόλης και την επίλυση χρόνιων και
συσσωρευμένων προβλημάτων σε θέματα χρήσεως γης και συγκρούσεων συμφερόντων και ιδιωτών.
Σκοπός του Ρυθμιστικού Σχεδίου είναι ο καθορισμός των κατευθυντήριων αρχών, των όρων, των διαδικασιών και των μορφών πολεοδομικού σχεδιασμού, για την βιώσιμη οικιστική ανάπτυξη των ευρύτερων περιοχών της πόλης και των οικισμών της περιοχής Ηρακλείου που θα κατατείνει ειδικότερα σύμφωνα με το Ν. 2508/97:
Α] στην σταδιακή ανάδειξη και οργάνωση στο μη αστικό χώρο των πόλεων, στην ανάδειξη της συνοχής και στην ανασυγκρότηση του αστικού και περιαστικού χώρου,
Β] στη διασφάλιση της οικιστικής οργάνωσης των πόλεων και οικισμών με τον επιθυμητό συσχετισμό των οικιστικών παραμέτρων, την προστασία του περιβάλλοντος και την ανακοπή της άναρχης δόμησης, με τον καθορισμό κριτηρίων ανάπτυξης που συντείνουν στη μεγαλύτερη δυνατή οικονομία των οικιστικών επεκτάσεων,
Γ] στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος και ιδίως των υποβαθμισμένων περιοχών, με την εξασφάλιση του αναγκαίου κοινωνικού εξοπλισμού, της τεχνικής υποδομής και τον έλεγχο χρήσεων σύμφωνα με πολεοδομικά σταθερότυπα και κριτήρια καταλληλότητας και
Δ] στην προστασία, ανάδειξη και περιβαλλοντική αναβάθμιση των κέντρων πόλεων, των πολιτιστικών πόλων και των παραδοσιακών πυρήνων των οικισμών, των χώρων πρασίνου και λοιπών στοιχείων φυσικού, αρχαιολογικού, ιστορικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος των πόλεων, των οικισμών και του περιαστικού χώρου.
Με το άρθρο 2 του ν. 2508/1997 (ΦΕΚ 124/Τ.Α΄/13-6-97) ’περί βιώσιμης οικιστικής ανάπτυξης των πόλεων και οικισμών της χώρας και άλλες διατάξεις, καθιερώνονται Ρυθμιστικά Σχέδια και Προγράμματα Προστασίας του περιβάλλοντος για όλα τα πολεοδομικά συγκροτήματα και τις ευρύτερες περιοχές τους που εμφανίζουν διεθνή, διαπεριφερειακή ή ειδική σημασία (Πάτρα, Ηράκλειο, Λάρισα, Βόλος κλπ). Ιδρύονται ειδικοί οργανισμοί για την παρακολούθηση της εφαρμογής των Ρυθμιστικών Σχεδίων, με τη μορφή νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου κατά το πρότυπο των ήδη λειτουργούντων Οργανισμών Αθήνας & Θεσσαλονίκης.
Ήδη ανακοινώθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ ότι ξεκίνησαν οι διαδικασίες για τη θεσμοθέτηση των Ρυθμιστικών Σχεδίων Ιωαννίνων, Πάτρας , Λάρισας και Βόλου, [ δηλαδή πλην του Ηρακλείου], στην προσπάθεια του Υπουργείου αυτού για την ολοκλήρωση του σχεδιασμού των μεγάλων αστικών κέντρων και προκηρύχθηκαν οι σχετικές μελέτες.
Το Ηράκλειο όχι μόνο δεν πρέπει να μένει πίσω από αυτή τη διαδικασία, αλλά έχει όλες τις προϋποθέσεις- πέραν του χωροταξικού της περιφέρειας- όπως μεγάλο δυναμισμό, εύρωστη οικονομία, έντονη οικοδομική δραστηριότητα κ.τ.λ. που συνηγορούν στην άμεση προώθησή και προκήρυξη της σχετικής μελέτης.
Το Νομαρχιακό Συμβούλιο ήδη με την με αρ. 126/2003 Απόφασή του, γνωμοδότησε όσον αφορά τα προτεινόμενα όρια περιοχής ελέγχου του ρυθμιστικού σχεδίου του αστικού συγκροτήματος Ηρακλείου.
Τα όρια αυτά περιλαμβάνουν του εξής Δήμους:
Ηρακλείου, Γαζίου Τυλίσσου, Κρουσώνα, Παλιανής, Αγίας Βαρβάρας, Νέας Αλικαρνασσού, Ν. Καζαντζάκη, Γοργολαϊνης, Τεμένους, Αρχανών, Επισκοπής, Θραψανού, Καστελίου, Γουβών, Χερσονήσου και Μαλίων, δηλαδή συνολικά δέκα επτά Δήμους.
Είναι σαφές από όλα τα παραπάνω ότι από τα σημαντικότερα θέματα με τα οποία έρχεται αντιμέτωπη η Τοπική Αυτοδιοίκηση κατά την άσκηση των καθηκόντων της, είναι ο πολεοδομικός σχεδιασμός και η εφαρμογή του. Παρότι ο ρόλος της στο σχεδιασμό αυτό περιορίζεται σημαντικά από το κεντρικό κράτος με ένα σύνθετο Νομικό πλέγμα, γεγονός παραμένει στα μάτια τουλάχιστον των δημοτών, ότι οι ΟΤΑ ήταν και είναι, οι κυρίως αρμόδιοι για την κίνηση της διαδικασίας κατάρτισης των πολεοδομικών σχεδίων και έχουν την αποκλειστική αρμοδιότητα για την εφαρμογή τους. Σε κάθε περίπτωση, οι ΟΤΑ είναι οι άμεσοι αποδέκτες κάθε δυσαρέσκειας από την τοπική κοινωνία, η οποία ιεραρχεί εξαιρετικά ψηλά τα πολεοδομικά προβλήματα στην κλίμακα των θεμάτων που την απασχολούν. Έτσι, η τοπική αυτοδιοίκηση δικαιολογημένα ή όχι, είναι υπόλογος στη συνείδηση των δημοτών για τις παραλείψεις του πολεοδομικού σχεδιασμού, και λογοδοτεί σε αυτούς για θέματα που πολλές φορές ανάγονται και στην ευθύνη ανώτερων επιπέδων. Σε αυτήν την ευθύνη πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα ευαίσθητοι.
Ως Δήμος Ηρακλείου ζητούμε την έγκριση του θέματος από το Περιφερειακό Συμβούλιο επειδή ο πολεοδομικός σχεδιασμός πρέπει να είναι έγκαιρος και να έχει προοπτική σε βάθος χρόνου για την ανάπτυξη του τόπου μας με τρόπο ορθολογικό και όπως απαιτούν οι σύγχρονες συνθήκες.