ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ 

             ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ηράκλειο 14-05-2021        

Ξεκινά το Σάββατο 15 Μαΐου στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου, έκθεση με ντοκουμέντα και ενθυμήματα από τη Μάχη της Κρήτης. Τα εκθέματα αφορούν στα ιστορικά γεγονότα από τη Μάχη του Ηρακλείου, μέχρι και την ημέρα κατάληψης της πόλης από τους Γερμανούς, (1η Ιουνίου 1941). Η έκθεση διοργανώνεται από τον Δήμο Ηρακλείου για τα 80 χρόνια από την Μάχη της Κρήτης σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης και το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης.

Ο Δήμαρχος Ηρακλείου Βασίλης Λαμπρινός συνοδευόμενος από τις Αντιδημάρχους Πολιτισμού Αριστέα Πλεύρη και Παιδείας Στέλα Αρχοντάκη, επισκέφθηκε την έκθεση, σήμερα Παρασκευή 14 Μαΐου. Την έκθεση επισκέφθηκαν επίσης ο εντεταλμένος σύμβουλος Πολιτισμού της Περιφέρειας Κρήτης Κώστας Φασουλάκης,  ενώ από το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης ήταν η αντιπρόεδρος της Εταιρείας Κρητικών Ιστορικών Μελετών κ. Κλαίρη Μιτσοτάκη με την κ. Λένα Τζεδάκη  καθώς και ο σύμβουλος της Περιφέρειας κ. Γιώργος Τζωράκης.  Ακολούθησε ξενάγηση  από τον κ. Κωστή Μαμαλάκη, επιμελητή της έκθεσης και επιστημονικό συνεργάτη σε θέματα Νεότερης Ιστορίας του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης.

Όπως επεσήμανε ο Δήμαρχος Ηρακλείου «Η αντίσταση των Κρητικών κατά τη Μάχη της Κρήτης πριν από ογδόντα χρόνια, έμεινε στην ιστορία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ως παράδειγμα ηρωισμού και αυτοθυσίας. Χωρίς όπλα και με τους μάχιμους άνδρες εγκλωβισμένους την ηπειρωτική Ελλάδα, το νησί ανέτρεψε τις φρούδες ελπίδες του Τρίτου Ράιχ, που πίστευε πως η επιχείρηση Ερμής θα ήταν απλός περίπατος. Επί δέκα ημέρες οι Ναζί πολεμούσαν και οι Κρήτες αμύνονταν με όπλα αυτοσχέδια, ή με τα όπλα των κατακτητών που κατάφεραν να εξασφαλίσουν μέσα από άνισες και σκληρές μάχες. Η αντίσταση του λαού μας συνεχίστηκε με το ίδιο πείσμα και αυταπάρνηση σε όλη τη διάρκεια της κατοχής.  

Ο Δήμος Ηρακλείου με τη σημερινή έκθεση θέλει για πρώτη φορά, να τιμήσει μια ιδιαίτερη σελίδα του σημαντικού αυτού ιστορικού γεγονότος –τη Μάχη του Ηρακλείου. Με ιστορικά κειμήλια και αντικείμενα, με εφημερίδες από τον τύπο της εποχής, με προβολές βίντεο, θα τιμήσουμε τους ήρωες που πολέμησαν και πολλοί απ’ αυτούς έδωσαν τη ζωή τους υπερασπιζόμενοι την πόλη μας. Αποτελεί υποχρέωση μας ασφαλώς, αλλά η ιστορική μνήμη δεν πρέπει να διατηρείται μόνον ως μουσειακό παρελθόν. Οφείλει να εμπνέει και να διδάσκει τους νεότερους». 

Η έκθεση θα διαρκέσει έως την Κυριακή 27 Ιουνίου και θα είναι ανοικτή με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Το ωράριο λειτουργίας της έκθεσης είναι:

Τις καθημερινές από Δευτέρα έως και Παρασκευή το πρωί από τις 09:00 έως τις 14:00 και το απόγευμα από τις 17:00 έως τις 21:30. Το Σάββατο από τις 09:00 έως τις 14:00 και από τις 17:30 έως τις 21:30 και την Κυριακή  από τις 10:00 έως τις 14:00 και από τις 17:00 έως τις 21:00. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα γίνουν την Τετάρτη 19 Μαΐου στις 20:00 το βράδυ στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου, με όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας.

Επιμελητής της έκθεσης είναι ο Επιστημονικός Συνεργάτης σε θέματα Νεότερης Ιστορίας του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, κ. Κωστής Μαμαλάκης.

Η ιστορική τεκμηρίωση της Μάχης, σε όλες τις ενότητες της έκθεσης, ενισχύεται από παράθεση σπάνιου και αδημοσίευτου φωτογραφικού υλικού (εικόνας και video) από γερμανικά και βρετανικά αρχεία, χρονολόγιου των γεγονότων από μέρα σε μέρα, εγγράφων, εφημερίδων και μοντέλων υπό κλίμακα, αεροσκαφών της περιόδου καθώς και διοραμάτων, που έχουν παραχωρηθεί από τον Σύλλογο Στατικού Μοντελισμού Ηρακλείου. Η έκθεση περιλαμβάνει ιστορικά κειμήλια, όπως σπάνιες στολές, εξαρτήσεις, οπλισμό και ατομικά είδη των στρατιωτών των αντιμαχόμενων δυνάμεων. Ορισμένα εκθέματα παραχωρήθηκαν από προσωπικές συλλογές ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι έκθεση που να αφορά στη Μάχη της Κρήτης διοργανώνεται για πρώτη φορά στο Ηράκλειο.  

Η έκθεση παίρνει ως αφετηρία την περίοδο της άφιξης και εγκατάστασης των Συμμαχικών Δυνάμεων (Βρεταννών, Αυστραλών και Νεοζηλανδών) στην Κρήτη όπου σε μία αναπαράσταση στρατιωτικού καταυλισμού και σε δύο προθήκες, εκτίθεται πολεμικό υλικό και φωτογραφικά ντοκουμέντα.

Ακολουθούν οι ενότητες: «Οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές», «Η γερμανική επίθεση και οι μάχες», «Οι πρώτες βοήθειες στη μάχη», «Οι υπερασπιστές του Ηρακλείου», «Το Συμμαχικό και το Γερμανικό νεκροταφείο» και «Το εγκαταλελειμμένο πολεμικό υλικό».

Στην ενότητα «Οι υπερασπιστές του Ηρακλείου», εκτίθενται όπλα ή λάφυρα από τη μάχη, ντόπιων αγωνιστών, καθώς και η κρητική φορεσιά του Αντωνίου Γρηγοράκη «Σατανά». Επίσης για πρώτη φορά εκτίθενται τα μετάλλια, το ξίφος και προσωπικά αντικείμενα του Αντισυνταγματάρχη Αντωνίου Μπετεινάκη.

Στην ενότητα «Τα στρατιωτικά νεκροταφεία» (Το Συμμαχικό, στη Σούδα και το Γερμανικό, στο Μάλεμε Χανίων), εκτίθενται στέφανοι που κατά καιρούς έχουν κατατεθεί από σημαίνοντα πρόσωπα καθώς και από βετεράνους που είχαν λάβει μέρος στη Μάχη. Επίσης, αφιερώματα (φωτογραφίες, άνθη, σημειώματα και προσωπικά είδη) που κατά καιρούς έχουν αποτεθεί στους τάφους νεκρών στρατιωτών, από απογόνους ή συγγενείς.

Το πολύτιμο αυτό υλικό προέρχεται από τις συλλογές και τα αρχεία Κ. Ε. Μαμαλάκη και Ι. Πρεκατσουνάκη.

Το πληροφοριακό υλικό της έκθεσης αποδίδεται σε τρείς γλώσσες. Δημιουργήθηκε  μουσικό ηχοτοπίο, μοναδικό, ακουστικό υλικό που συνοδεύει την επετειακή έκθεση.

Παράλληλα με στόχο την παρουσίαση της εκδήλωσης με σύγχρονο τρόπο, ο Δήμος Ηρακλείου συνεργάζεται με το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (Ι.Τ.Ε.) για καινοτόμες εφαρμογές όπως:

1. Η ενσωμάτωση στην έκθεση αυτή καθαυτή ενός διαδραστικού συστήματος Διάχυτης Νοημοσύνης, του Διαδραστικού Χάρτη.

Πρόκειται για ένα σύστημα που περιλαμβάνει σημεία ενδιαφέροντος που εμφανίζονται σε έναν ψηφιακό χάρτη. Το σύστημα επιτρέπει στους χρήστες να αντλήσουν πληροφορίες είτε με τη μορφή πολυμέσων, όπως εικόνες, βίντεο κλιπ κλπ. είτε με μορφή κειμένων για κάθε σημείο ενδιαφέροντος. Η διάδραση επιτυγχάνεται μέσω της αφής.

2. Η Ψηφιακή Έκθεση και Τρισδιάστατη Αποτύπωση της φυσικής έκθεσης με την τρισδιάστατη ψηφιοποίηση των αντικειμένων.

Η ανάπτυξη της ψηφιακής έκθεσης θα είναι επισκέψιμη και μέσω του διαδικτύου. Οι ψηφιακοί επισκέπτες θα μπορούν να κινηθούν στον χώρο και όχι μόνο να δουν τα εκθέματα, αλλά και να τα επεξεργαστούν ως τρισδιάστατα μοντέλα, ενώ υπάρχει η δυνατότητα ξεναγήσεων, προσαρμοσμένων, ανάλογα με τον επισκέπτη.

Επιπλέον υπάρχει η δυνατότητα για:

3. Η δημιουργία video - παρουσίασης βασισμένης στο φωτογραφικό υλικό.

Με το επιλεγμένο και επεξεργασμένο φωτογραφικό υλικό της έκθεσης θα δημιουργηθεί μια video – παρουσίαση προκειμένου όλοι να έχουν την ευκαιρία να  θαυμάσουν τα εκθέματα και μέσα από αυτά ένα μεγάλο αγώνα για επιβίωση και ελευθερία.

4. Ο σχεδιασμός για την προβολή ιστορικών ντοκουμέντων με ειδική ψηφιακή τεχνοτροπία:

Ο Δήμος Ηρακλείου παράλληλα προχωρά στην προβολή των ιστορικών ντοκουμέντων με ειδική ψηφιακή τεχνοτροπία. Οι προβολές θα γίνουν στο εμβληματικό μνημείο του Κούλε. Συγκεκριμένα θα παρουσιαστεί οπτικοακουστικό υλικό, διάρκειας 5΄ λεπτών, που θα επαναλαμβάνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, για 3  μέρες και σε συγκεκριμένες ώρες. Η προβολή θα γίνεται κατά την διάρκεια της νύχτας προκειμένου να είναι ορατό το αποτέλεσμα. Η τεχνική που χρησιμοποιείται είναι το projection mapping. Οι προβολές έχουν προγραμματιστεί, μετά τη δύση του ηλίου, την Πέμπτη 20/5, την Παρασκευή  21/5, και το Σάββατο 22/5.

Με την έκθεση και τις δράσεις αυτές ο Δήμος Ηρακλείου δίνει την δυνατότητα να πραγματοποιηθούν εκπαιδευτικές περιηγήσεις τόσο στον χώρο της έκθεσης όσο και στα σημεία που διαδραματίστηκαν τα ιστορικά γεγονότα, καθώς και στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης (αίθουσα Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου) πάντα με εφαρμογή των κανόνων υγιεινής και ασφάλειας, λόγω COVID- 19 και κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας με τους υπεύθυνους των περιηγήσεων (2813409228).

Παράλληλα θα ψαλεί επιμνημόσυνη δέηση και θα γίνει κατάθεση στεφάνων στην προτομή του Ταγματάρχη Τζουλάκη, την Παρασκευή 21 Μαΐου.

Επίσης, θα ψαλεί επιμνημόσυνη δέηση και θα γίνει κατάθεση στεφάνων στην προτομή του Μηνά Γεωργιάδη, στο Πάρκο Γεωργιάδη, την Πέμπτη 3 Ιουνίου.

Τέλος, στο πλαίσιο της επετείου ο Δήμος Ηρακλείου έχει προχωρήσει στην έκδοση Επετειακού Λευκώματος με τίτλο «Επιχείρηση Ερμής – Η Μάχη του Ηρακλείου (20 Μαΐου – 1 Ιουνίου 1941)».

Την έκδοση έχει επιμεληθεί ο Κωστής Μαμαλάκης και την προλογίζει ο διδάσκων στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης, κ. Γιάννης Σκαλιδάκης.

Πρόκειται για μία τρίγλωσση έκδοση (ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά) με σπάνιο φωτογραφικό υλικό όπου εικονίζονται στιγμιότυπα από τις μάχες στον τομέα Ηρακλείου, οι βομβαρδισμοί και η είσοδος των αλεξιπτωτιστών στην πόλη. Επίσης εικονίζονται πορτρέτα ανθρώπων που πολέμησαν υπερασπιζόμενοι το Ηράκλειο.

Η επετειακή έκδοση θα διατίθεται από το βιβλιοπωλείο της ΔΕΠΑΝΑΛ στη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη.