ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Με την παρουσία στο ακροατήριο πολλών Αρχαιολόγων, που ήλθαν ν’ ακούσουν τον συνάδελφό τους κ. Κλεάνθη Σιδηρόπουλο, αλλά και του Βουλευτή κ. Σπύρου Δανέλλη και του Αντιπεριφερειάρχη κ. Ευριπίδη Κουκιαδάκη, συνεχίστηκε το Σάββατο 13 Μαΐου ο κύκλος ομιλιών «Ο Μίτος της Αριάδνης – ξετυλίγοντας την ιστορία της πόλης του Ηρακλείου», που διοργανώνει η Ηράκλεια Πρωτοβουλία. Θέμα της ομιλίας ήταν: Από τον Χάνδακα ως το Ηράκλειο: ένα ταξίδι στον κόσμο της Νομισματικής.

Τον ομιλητή προλόγισε η κ. Στέλλα Μανδαλάκη, διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου., η οποία αναφέρθηκε με συντομία στις σπουδές, στις εργασίες και τις δημοσιεύσεις του κ. Σιδηρόπουλου, ο οποίος είναι ειδικευμένος Νομισματολόγος αλλά έχει ένα μεγάλο εύρος ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων, που ξεκινά από συμμετοχή σε ανασκαφές αρχαίων πόλεων μέχρι τη μελέτη των τελευταίων αιώνων της ιστορίας του Ηρακλείου.

Και ενώ, σύμφωνα με τον τίτλο, αναμενόταν η ομιλία να αρχίσει από την Αραβοκρατία, ο κ. Σιδηρόπουλος ξεκίνησε με την παρουσίαση δύο νομισμάτων, που βρέθηκαν στην Κνωσό, χρονολογούνται στον 3ο αιώνα π. Χ. και φέρουν την επιγραφή «ΗΡΑΚΛΕ…». Η κοπή νομισμάτων από μία πόλη προϋπέθετε πολιτειακή οντότητα. Αν επιβεβαιωθεί ότι αυτά έχουν κοπεί στο Ηράκλειο, εκδοχή για την οποία υπάρχουν αρκετές ενδείξεις, τότε θα μπορούμε να υποθέσομε, ότι παρά τη γειτνίαση με την Κνωσό, το Ηράκλειο είχε αυτοτελή πολιτειακή οντότητα κατά τον 3ο αιώνα π. Χ.

Αναφερόμενος στις ελάχιστες γραπτές πηγές και τεκμηριώνοντας με νομίσματα, που βρέθηκαν στο Ηράκλειο, ο ομιλητής διέτρεξε την ιστορία της πόλης κατά την Ελληνιστική, Ρωμαϊκή και Α’ Βυζαντινή περίοδο. Κατά τα τέλη του 7ου ή τις αρχές του 8ου μ. Χ. αιώνα, χτίστηκαν τείχη και τάφρος και η πόλη απέκτησε το όνομα «Κάστρο». Αυτό το όνομα μετέφρασαν σε «Ραμπντ» οι Άραβες προσθέτοντας και το «ελ Χαντάκ» για την τάφρο.

Ηράκλειο και Κνωσός συνυπήρχαν μέχρι την κατάληψη της Κρήτης από τους Άραβες, οπότε η Κνωσός υποβαθμίστηκε σ’ ένα μικρό χωριό. Το πλήθος των νομισμάτων, που κόπηκαν στον Χάνδακα κατά την Αραβοκρατία, καθώς και των νομισμάτων από το Βυζάντιο και Ευρωπαϊκές χώρες, που βρέθηκαν στην πόλη, πιστοποιούν την έντονη και εξωστρεφή οικονομική δραστηριότητα εκείνης της περιόδου.

Κατά τη Β’ Βυζαντινή περίοδο, η πόλη εδραιώθηκε ως το δημογραφικό και διοικητικό κέντρο της Κρήτης. Τότε μεταφέρθηκε εδώ και η έδρα του Μητροπολίτη Κρήτης από την ερειπωμένη Γόρτυνα. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου η πόλη απέκτησε το όνομα «Χάνδαξ».

Η Βενετία ήταν δημογραφικά αδύναμη και απροετοίμαστη, όταν κατέκτησε μια τόσο μεγάλη αποικία, όπως η Κρήτη. Αυτή η αδυναμία φάνηκε κατά τα πρώτα χρόνια και στο νομισματικό σύστημα, που ήταν αντίγραφο του Βυζαντινού και στην πανσπερμία των νομισμάτων, που βρέθηκαν στην πόλη. Κατά τον 14ο αιώνα τα πράγματα άλλαξαν: η Κάντια είχε ρόλους διοικητικού, στρατιωτικού και οικονομικού κέντρου, που έφεραν ευημερία στους πολίτες της. Ο ομιλητής αναφέρθηκε στις γραπτές πηγές, στα νομίσματα αλλά και στα μετάλλια, που κόπηκαν κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας, ακόμα και κατά τη διάρκεια της πολιορκίας από τους Οθωμανούς.

Όταν η Κρήτη περιήλθε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αυτή διένυε περίοδο νομισματικής αστάθειας. Αυτό φαίνεται από επίσημα έγγραφα του Τουρκικού Αρχείου Ηρακλείου, βάσει των οποίων άλλαζαν συνεχώς επί το δυσμενέστερον οι ισοτιμίες των οθωμανικών νομισμάτων έναντι των ευρωπαϊκών. Η τουρκική ονομασία της πόλης ήταν Καντιγέ. Από το 1821άρχισε προσπάθεια επαναφοράς της ονομασίας Ηράκλειο, που καθιερώθηκε γύρω στο 1830. Ο κ. Σιδηρόπουλος παρουσίασε σφραγίδες από τις οποίες προκύπτει η αποδοχή της ονομασίας από την Οθωμανική Διοίκηση από το 1843.

Η Κρητική Πολιτεία εξέδωσε τα δικά της νομίσματα και χαρτονομίσματα. Οι κάτοικοι από εμπεδωμένη συνήθεια αιώνων προτιμούσαν βεβαίως τα μεταλλικά νομίσματα. Μετά την Ένωση με την Ελλάδα, το 1913, το Ηράκλειο αφομοιώθηκε στη νομισματική ομοιογένεια με την Ελληνική επικράτεια. Αξίζει ν’ αναφερθούν η κοπή επετειακών μεταλλίων από τον Δήμο ή τη Νομαρχία και βεβαίως οι δωρεές των νομισματικών συλλογών Γιαμαλάκη, Μεταξά και Γαλενιανού προς τα Μουσεία της πόλης.

Η σειρά ομιλιών «Ο Μίτος της Αριάδνης» συνεχίζεται το επόμενο Σάββατο 20 Μαΐου 2017, ώρα 11.00, στην αίθουσα ‘Μανόλης Καρέλλης’ της οδού Ανδρόγεω, με τον Ταξίαρχο ε.α. και τ. Πρόεδρο Δημοτικού Συμβουλίου Ηρακλείου κ. Δημήτρη Καρατζάνη, ο οποίος θα μιλήσει με θέμα: Η Μάχη της Κρήτης και η συμβολή του λαϊκού στοιχείου.