ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

          Δ Η Μ Α Ρ Χ Ο Σ

                                                                                                            Ηράκλειο  16/11/2011

                                                                                                            Aρ.πρωτ.: 182289

                                                                                                            Προς :

                                                                                                            Οικονομική Επιτροπή

                                                                                                            Δήμου Ηρακλείου

ΘΕΜΑ: «Περιβαλλοντικό τέλος για το αεροδρόμιο «Νίκος Καζαντζάκης».

Ο Δήμος Ηρακλείου περιλαμβάνει στα όρια του τη Δημοτική Κοινότητα της Νέας Αλικαρνασσού η οποία βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με τον Κρατικό Αερολιμένα  Ηρακλείου (ΚΑΗΚ) «Νίκος Καζαντζάκης». Αποτέλεσμα αυτής της γειτνίασης είναι η περιοχή να υφίσταται, για πολλά χρόνια, τις σημαντικές επιπτώσεις από τη λειτουργία ενός από τα μεγαλύτερα αεροδρόμια της χώρας (πρώτο σε πτήσεις «τσάρτερ»), σε ότι αφορά στην ηχητική, περιβαλλοντική - ατμοσφαιρική και αισθητική ρύπανση, με συνακόλουθο περιορισμό και των χρήσεων γης.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα αεροδρόμια συμβάλλουν στην ανάπτυξη των  ευρύτερων περιοχών λειτουργίας τους, με πρόσφατο παράδειγμα το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», που απετέλεσε μοχλό προόδου και δυναμικής ανάπτυξης ολόκληρης της Αττικής και όχι μόνο. Είναι γεγονός επίσης, ότι και ο ΚΑΗΚ έχει συμβάλει ουσιαστικά στην τουριστική ανάπτυξη της Κρήτης.

Ταυτόχρονα όμως, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, η  υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, αλλά και η γενικότερη ταλαιπωρία που υφίστανται οι κάτοικοι των περιοχών που βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με τα αεροδρόμια, ειδικότερα μάλιστα στην περίπτωση της Ν. Αλικαρνασσού, όπου ο αερολιμένας βρίσκεται σε άμεση επαφή με τον αστικό ιστό μιας ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένης περιοχής. Είναι συνεπώς υποχρέωση της Δημοτικής αρχής να λάβει μέτρα προστασίας των δημοτών της.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, «υγεία» δεν θεωρείται μόνο η απουσία αρρώστιας, αλλά γενικότερα, «η φυσική και ψυχολογική ευημερία». Η σοβαρή περιβαλλοντική ρύπανση μπορεί να έχει επιπτώσεις στην ευημερία των ατόμων, καθώς επηρεάζει σημαντικά τις καθημερινές λειτουργίες στο σπίτι και στην εργασία και διαταράσσει τη γαλήνη της ιδιωτικής οικογενειακής ζωής. Οι οχλήσεις από τον θόρυβο δεν αντιμετωπίζονται μόνο από την εθνική, αλλά και από την κοινοτική νομοθεσία, καθώς και τη σχετική νομολογία, τόσο του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ), όσο και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ).

Με το άρθρο 8 της Σύμβασης για τα δικαιώματα του ανθρώπου (ΕΣΔΑ), κατοχυρώνεται το δικαίωμα στην κατοικία, όπως και στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή. Υπάρχει μάλιστα σχετική νομολογία [Απόφαση Powel Rayner κατά του Ηνωμένου Βασιλείου (21/02/1990) (www.echr.coe.int), η οποία αφορά ηχορύπανση από το θόρυβο του αεροδρομίου Heathrow, καθώς και απόφαση Lopez Ostra κατά Ισπανίας (09/12/1994), σχετικά με οχλήσεις και θόρυβο προερχόμενα από σταθμό διαχείρισης απορριμμάτων]. Τέλος, αξίζει να μνημονευτεί η απόφαση Moreno Gómez κατά Ισπανίας (16/02/2005), από την οποία προκύπτει ότι υπάρχει προσβολή του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ, η οποία, όμως, δεν συνίσταται μόνο στην παραβίαση της απόλαυσης του δικαιώματος της κατοικίας, αλλά και στην αδράνεια των αρμόδιων αρχών να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για την αποφυγή και τη μείωση του θορύβου.

Οι γειτνιάζουσες οχλήσεις και το πρόβλημα της ηχορύπανσης, κατά το ΕΔΔΑ, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν ένα συγκεκριμένο όριο ανοχής, η δε προσβολή του δικαιώματος στην κατ’ αρχήν ακώλυτη απόλαυση της κατοικίας, είναι παράνομη και αθέμιτη, εάν δεν δικαιολογείται από μία δίκαιη στάθμιση των εκατέρωθεν συμφερόντων. Για το λόγο αυτό, πρέπει να υπάρξει  μια δίκαιη μέση λύση μεταξύ των ανταγωνιστικών συμφερόντων του ΚΑΗΚ και της γειτνιάζουσας κοινότητας.

Αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός, για παράδειγμα, ότι ο ΚΑΗΚ  λόγω της άμεσης γειτνίασής του με το πολεοδομικό συγκρότημα της πόλης του Ηρακλείου περιορίζει ουσιαστικά το καθεστώς των χρήσεων γης. Κυρίως όμως, υποβαθμίζει σημαντικά την ποιότητα ζωής των δημοτών του Ηρακλείου λόγω της ηχορρύπανσης και των αέριων ρύπων από τις  προσγειώσεις και απογειώσεις αεροσκαφών  όλο το 24ωρο.

Η περιοχή η οποία επηρεάζεται περιβαλλοντικά από τη λειτουργία του αεροδρομίου, έχει ήδη καταμετρηθεί με τη χάραξη των ισοθορυβικών καμπυλών (NEF –    που  προβλέπει το Π.Δ. 1178 / 81  περί μετρήσεως και ελέγχου του θορύβου από τα αεροπλάνα). Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό το γεγονός, ότι στην ισοθορυβική καμπύλη με NEF  40, μέσα στην οποία το Π.Δ. 1178 / 81  συνιστά την απαγόρευση κατασκευής νέων οικιών, νοσοκομείων, σχολείων, κ.λ.π., περιλαμβάνεται η Αλικαρνασσός, το Ανατολικό Δημοτικό Διαμέρισμα και Τμήμα του Παραλιακού Μετώπου.

Χαρακτηριστικό επίσης είναι, ότι παρά το μεγάλο αυτό πρόβλημα, οι δείκτες  Lden και Lnight  της Οδηγίας 2002/49/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25^ης Ιουνίου 2002, σχετικά με την αξιολόγηση και τη διαχείριση του περιβαλλοντικού θορύβου [Επίσημη Εφημερίδα L 189, 18.07.2002], δεν έχουν ακόμη μετρηθεί και ούτε έχουν ληφθεί μέτρα για την διαχείριση του αεροπορικού θορύβου.

Οι ως άνω διαπιστώσεις εμπίπτουν στις διατάξεις του Ν. 1650/1986 (ΦΕΚ 160 Α΄) «Για την προστασία του περιβάλλοντος». Στις διατάξεις των άρθρων 28, 29 και 30 του ως άνω νόμου, προβλέπονται ποινικές, αστικές και διοικητικές κυρώσεις για οποιονδήποτε ρυπαίνει ή συμβάλλει στην πρόκληση ρύπανσης ή υποβάθμιση του περιβάλλοντος με πράξη ή παράλειψη κατά παράβαση των νομίμων διατάξεων.

Είναι συνεπώς απολύτως λογικό αλλά και δίκαιο, περιοχές που υφίστανται τις προαναφερθείσες επιβαρύνσεις  να αντιμετωπίζονται από την Πολιτεία και την Τοπική Αυτοδιοίκηση με ιδιαίτερη φροντίδα, ώστε να προκαλείται  μιά δίκαιη στάθμιση των εκατέρωθεν συμφερόντων. Να «προικίζονται» δηλαδή, με τα απαραίτητα έργα και παρεμβάσεις που θα λειτουργούν αντισταθμιστικά και θα μειώνουν, στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό, τις αρνητικές συνέπειες που έχει για τους κατοίκους η λειτουργία του αεροδρομίου. Γι’ αυτό υπάρχει και σχετική νομική πρόβλεψη αφού ο Νόμος 1828/89 στο  άρθρο 25 (παραγρ.14) καθορίζει ότι :

«Με απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου μπορεί να επιβάλλονται τέλη ή εισφορές για υπηρεσίες ή και έργα της περιοχής τους, που συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής, στην ανάπτυξη της περιοχής και στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών. Τα τέλη αυτά ή οι εισφορές αυτές έχουν ανταποδοτικό χαρακτήρα. Το ύψος των τελών ή εισφορών, οι υπόχρεοι στην καταβολή τους και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια ορίζονται με την ίδια απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου».

Με βάση την παραπάνω εξουσιοδοτική διάταξη δίδεται η δυνατότητα επιβολής τέλους περιβάλλοντος ανταποδοτικής μορφής, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου που θα έχει  κανονιστικό και αυστηρά ανταποδοτικό χαρακτήρα.

 Το τέλος αυτό που πρέπει να  έχει άμεση σύνδεση και να είναι ανάλογο με τις επιπτώσεις που έχουν προκληθεί και προκαλούνται στο περιβάλλον, αλλά και με τον βαθμό ρύπανσης, θα κατατίθεται σε ειδικό κωδικό και θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την πραγματοποίηση παρεμβάσεων (μελετών και έργων), προστασίας του περιβάλλοντος στην περιοχή όχλησης προκειμένου να μειωθεί η ηχητική, αισθητική και περιβαλλοντική ρύπανση που συνεπάγεται η λειτουργία του αεροδρομίου. Τα έργα αυτά θα γίνουν στη Δημοτική Κοινότητα της Νέας Αλικαρνασσού, στο Ανατολικό Δημοτικό Διαμέρισμα και στην περιοχή Καρτερού που δέχονται την επιβάρυνση και παρουσιάζονται στο συνημμένο πίνακα.

Έχοντας υπόψη το κόστος των απαιτούμενων μελετών των προς εκτέλεση έργων και τον ετήσιο αριθμό των αφικνούμενων αεροσκαφών, καθώς και την ύπαρξη αναλογίας ανάμεσα στα προτεινόμενα στο συνημμένο πίνακα έργα και τη ρύπανση που προκαλείται στην περιοχή από τους υπόχρεους, προτείνουμε να επιβληθεί στην ΥΠΑ περιβαλλοντικό τέλος που καθορίζεται σε 0.10 Ε/ton  βάρους αεροσκάφους για πτήσεις ημέρας και σε 0.15 € για πτήσεις νυχτερινές (από 2300  έως 0600ώρα). Στα ανωτέρω ποσό περιλαμβάνεται τόσο το τέλος για την άφιξη όσο εκείνο για την αναχώρηση του αεροσκάφους.

Με βάση τα παραπάνω, εισηγούμαι στην Οικονομική Επιτροπή να εγκρίνει την επιβολή «περιβαλλοντικού τέλους» για την πραγματοποίηση των απαραίτητων μελετών και έργων (με βάση το συνημμένο πίνακα), που θα συμβάλλουν άμεσα και αποφασιστικά στην προστασία του  περιβάλλοντος και στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της Νέας Αλικαρνασσού και των όμορων περιοχών που υφίστανται τις συνέπειες από την λειτουργία του αεροδρομίου.                                     

Συν/μένα :

1 πίνακας 

  Γιάννης Κουράκης

                                                                Δήμαρχος Ηρακλείου

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΟΥ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ